M16A1
Διαμέτρημα: 5.56x45mm (.223 Remington), M193
Λειτουργία: Με δράση αερίων, περιστρεφόμενο κλείστρο
Συνολικό μήκος: 986 mm
Μήκος κάννης: 508 mm
Βάρος, άδειο / με 30 φυσίγγια: 2.89 kg / 3.6 kg
Χωρητικότητα γεμιστήρα: 20 ή 30 φυσίγγια
Ταχυβολία, κυκλική 650 – 750 φυσίγγια ανά λεπτό
Ταχύτητα εξόδου βολίδας:945 m/s
Μέγιστο δραστικό βεληνεκές: 460 meters
M16A2
Διαμέτρημα: 5.56x45mm NATO / M855
Λειτουργία: Με δράση αερίων, περιστρεφόμενο κλείστρο
Συνολικό μήκος: 1006 mm
Μήκος κάννης: 508 mm
Βάρος, άδειο / με 30 φυσίγγια: 3.77 kg / 4.47 kg
Χωρητικότητα γεμιστήρα: 20 ή 30 φυσίγγια
Ταχυβολία, κυκλική 800 φυσίγγια ανά λεπτό
Ταχύτητα εξόδου βολίδας: 975 m/s
Μέγιστο δραστικό βεληνεκές: 550 meters
Η ιστορία της ανάπτυξης, παρουσίασης και υπηρεσίας του τυφεκίου 5.56 mm Μ16 των ΗΠΑ είναι μακροσκελής και αμφιλεγόμενη. Θα προσπαθήσουμε να την κρατήσουμε σύντομη, και θα αναφερθούν μόνο τα σημαντικότερα γεγονότα και περίοδοι.
Είμαστε στο 1948. Το Γραφείο Έρευνας Στρατιωτικών Επιχειρήσεων (ORO) του Στρατού των ΗΠΑ διεξάγει μια έρευνα για την αποδοτικότητα των φορητών όπλων. Η έρευνα αυτή συμπληρώθηκε ατις αρχές του 1950 με το συμπέρασμα ότι τα πιο επιθυμητά φορητά οπλά πεζικού θα έπρεπε να έχουν διαμέτρημα .22, επιλογή τύπου πυρός και βολίδες υψηλής ταχύτητας, αποτελεσματικές μέχρι απόσταση 300 μέτρων περίπου.
1953 – 1957. Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας διεξάγει την επόμενη έρευνα, με την ονομασία «Project SALVO», που συμπεραίνει επίσης την υπεροχή ενός τυφεκίου πεζικού με διαμέτρημα .22 και βολίδες υψηλής ταχύτητας.
1957. Ο Στρατός των ΗΠΑ αναθέτει στην Armalite Division της Fairchild Aircraft Corp την ανάπτυξη ενός τυφεκίου διαμετρήματος .22, ελαφρού, με επιλογή πυρός και ικανότητα διάτρησης του κοινού κράνους σε απόσταση 500 μέτρων. Ο Eugene Stoner, σχεδιαστής της Armalite, άρχισε να σχεδιάζει το τυφέκιο αυτό, με βάση τον προγενέστερο σχεδιασμό του τυφεκίου 7.62mm AR-10. Την ίδια εποχή, οι ειδήμονες στις εταιρείες Sierra Bullets και Remington, σε συνεργασία με την Armalite, άρχισαν να αναπτύσσουν ένα νέο φυσίγγιο .22, με βάση τα κυνηγετικά φυσίγγια .222 Remington και .222 Remington Magnum. Αυτή η εξέλιξη, που αρχικά ονομάστηκε .222 Remington Special, παρουσιάστηκε τελικά ως .223 Remington (5.56x45mm).
1958. Η Armalite παραδίδει τα πρώτα νέα τυφέκια, με την ονομασία AR-15, στο Στρατό για δοκιμές. Οι αρχικές δοκιμές φανερώνουν ορισμένα προβλήματα αξιοπιστίς και ακρίβειας για το τυφέκιο.
1959. Στο τέλος του έτους, η Fairchild Co., απογοητευμένη με την ανάπτυξη του AR-15, πωλεί όλα τα δικαιώματα παραγωγής για το τυφέκιο αυτό στην Colt’s Patent Firearms Manufacturing Company.
1960. Ο Eugene Stoner αφήνει την Armalite και προσλαμβάνεται από την Colt. Την ίδια χρονιά η Colt επέδειξε το AR-15 στον υπαρχηγό του στρατεύματος, Στρατηγό LeMay, ο οποίος επιθυμούσε την παραγωγή 8000 τυφεκίων AR-15 για τις Δυνάμεις Ασφαλείας της Διοίκησης της Αεροπορίας των ΗΠΑ, για την αντικατάσταση των πεπαλαιωμένων καραμπίνων Μ1 και Μ2.
1962. Η Advanced Research Projects Agency (ARPA) που υπάγεται στο Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ αγοράζει 1000 τυφέκια AR-15 από την Colt και τα στέλνει στο Νότιο Βιετνάμ για επί τόπου δοκιμή. Την ίδια χρονιά καταφθάνουν οι πρώτες πολύ θετικές εκτιμήσεις για την απόδοση του νέου «μαύρου τυφεκίου», που χρησιμοποιήθηκε από τις Δυνάμεις του Ν. Βιετνάμ.
1963. Η Colt αναλαμβάνει την εκτέλεση συμβολαίου για 85000 τυφέκια για τον Στρατό των ΗΠΑ (με την ονομασία ΧΜ16Ε1) και ακόμα 19000 τυφέκια για την Αεροπορία (Μ16). Το Μ16 δεν ήταν τίποτα παραπάνω από ένα AR-15 με διαφορετική σήμανση. Το ΧΜ16Ε1 διέφερε από το AR-15/M16 επειδή είχε μια επιπρόσθετη συσκευή, την αποκαλούμενη «πρόσω υποβοήθηση», που χρησίμευε στην χειροκίνητη επαναφορά του κλείστρου σε περίπτωση εμπλοκής.
1964. Η Αεροπορία των ΗΠΑ αποδέχεται επίσημα το νέο τυφέκιο ως Μ16. Το ίδιο χρόνο ο Στρατός των ΗΠΑ αποδέχεται το ΧΜ16Ε1 σε περιορισμένο αριθμό, για να γεμίσει το «κενό» μεταξύ των πεπαλαιωμένων τυφεκίων 7.62mm Μ14 και του επερχόμενου συστήματος SPIW (που ποτέ δεν προχώρησε πέρα από το στάδιο του πρωτοτύπου).
1966. Η Colt αναλαμβάνει την παραγωγή 840000 τυφεκίων για τις Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ, με αξία $92000000.
1967. Ο Στρατός των ΗΠΑ αποδέχεται το τυφέκιο ΧΜ16Ε1 με την ονομασία “US Rifle, 5.56mm, M16A1” στις 18 Φεβρουαρίου 1967.
1965 – 1967. Οι αναφορές από τα πεδία μαχών στο Βιετνάμ άρχισαν να γίνονται πολύ πιο πεσσιμιστικές. Τα τυφέκια Μ16, που παραδόθηκαν σε στρατιώτες στο Βιετνάμ, παρουσίαζαν συνεχείς εμπλοκές στη μάχη, με αποτέλεσμα πολυάριθμες απώλειες. Υπήρχαν αρκετές αιτίες δυσλειτουργίας. Πρώτα απ’όλα, κατά την εισαγωγή του νέου τυφεκίου και των πυρομαχικών του σε υπηρεσία, ο Στρατός των ΗΠΑ αντικατέστησε την αρχικά καθορισμένη πυρίτιδα Dupont IMR με την στάνταρ πυρίτιδα που χρησιμοποιούσαν τα πυρομαχικά 7.62x51mm NATO. Η πυρίτιδα αυτή παρήγαγε πολύ περισσότερα κατάλοιπα, τα οποία γρήγορα μπλοκάριζαν το μηχανισμό του Μ16, εκτός και γινόταν συχνός και καλός καθαρισμός του όπλου. Αυτό το γεγονός, συνδυασμένο με το ατυχές γεγονός ότι η Colt παρουσίασε το όπλο αυτό ως «μικρής ανάγκης συντήρησης» και κατά συνέπεια δεν είχαν γίνει προμήθειες ικανής ποσότητας κιτ καθαρισμού του τυφεκίου για λόγους οικονομίας, όπως επίσης δεν είχε διδαχτεί επαρκώς στους στρατιώτες ο καθαρισμός του όπλου. Τελικά, οι στρατιώτες δεν ήξεραν πώς να καθαρίσουν τα όπλα τους, δεν είχαν τα αναγκαία για τον καθαρισμό, και σύντομα υπήρξαν δυσάρεστες συνέπειες. Οξύνοντας το πρόβλημα, η στάνταρ πυρίτιδα είχε διαφορετικά χαρακτηριστικά πίεσης, ώστε παρήγε υψηλότερη πίεση στη δίοδο αερίων, αυξάνοντας την ταχυβολία και τη φθορά και μειώνοντας την ακρίβεια του όπλου.
1967 – 1970. Οι ατέλειες που ανακαλύφθηκαν τα προηγούμενα χρόνια άρχισαν να επιλύονται. Τα πυρομαχικά 5.56mm χρησιμοποιούσαν πια διαφορετικές πυρίτιδες που άφηναν πολύ λιγότερο υπόλλειμμα. Η κάννη, η θαλάμη και το κλείστρο των τυφεκίων επιχρωμιώθηκαν, για να αυξηθεί η αντίσταση στη διάβρωση. Έγινε προμήθεια κιτ καθαρισμού τα οποία δόθηκαν στους στρατιώτες, και υλοποιήθηκαν ειδικά προγράμματα εκπαίδευσής τους. Τα αρχικά κιτ καθαρισμού μεταφέρονταν ξεχωριστά από το τυφέκιο, αλλά από το 1970 και μετά όλα τα Μ16Α1 κατασκευάζονταν με ειδική κοιλότητα στο κοντάκιο, που περιείχε το κιτ καθαρισμού. Την ίδια εποχή (γύρω στο 1970) μπήκαν σε υπηρεσία οι νέοι γεμιστήρες 30 φυσιγγίων, αντί των αρχικών με 20 φυσίγγια, ώστε να υπάρχει ισορροπία με το Σοβιετικό και Κινεζικό τυφέκιο ΑΚ47, τα οποία είχαν γεμιστήρα 30 φυσιγγίων από την αρχή.
1977 – 1979. Οι δοκιμές του ΝΑΤΟ οδήγησαν στην αποδοχή του βελτιωμένου φυσιγγίου 5.56X54mm, που ανέπτυξε στο Βέλγιο η FN. Αυτό το φυσίγγιο, αρχικά σχεδιασμένο σε συνδυασμό με το ελαφρό πολυβόλο FN Minimi, είχε λίγο βαρύτερη βολίδα με αντίστοιχα χαμηλότερη ταχύτητα εξόδου. Παρόλα αυτά, η τελική απόδοση σε μεγάλες αποστάσεις αυξήθηκε, λόγω της καλύτερης βαλλιστικής χαρακτηριστικής της νέας βολίδας. Το SS109 απαιτούσε πιο γρήγορη στροφή της αυλάκωσης για να στεθεροποιηθεί η βολίδα, σε σχέση με τα αρχικά πυρομαχικά 5.56x45mm US M193. Το Μ193 χρησιμοποιούνταν με κάννες με λόγο αυλάκωσης 1:12 (1 στροφή σε12 ίντσες, και το SS109 ήταν καλύτερο με λόγο αυλάκωσης 1:7 (1 στροφή σε 7 ίντσες). Μερικοί κατασκευαστές όπλων προτιμούσαν να κατασκευάζουν τα όπλα τους με ενδιάμεσο λόγο αυλάκωσης 1:9, που θα ήταν το ίδιο καλό (ή κακό!) τόσο για τα παλιά όσο και για τα νέα πυρομαχικά.
1981. Η Colt ανέπτυξε μια παραλλαγή του Μ16Α1, προσαρμοσμένη για τα πυρομαχικά SS109/5.56mm NATO, και το υπέβαλλε σε δοκιμές ως Μ16Α1Ε1. Αυτό το τυφέκιο διέφερε από το Μ16Α1 έχοντας βαρύτερη κάννη με λόγο αυλάκωσης 1:7, διαφορετικό κλισιοσκόπιο (ρυθμιζόμενο σε δυο άξονες), στρογγυλεμένους χειροφυλακτήρες αντί τριγωνικούς και με αντικατάσταση της πλήρους αυτόματης βολής από βολή κατά ριπές των τριών ανά πάτημα της σκανδάλης, για οικονομία στα πυρομαχικά.