Διαμέτρημα: 5.56x45mm NATO
Λειτουργία: Με τη δράση αερίων, περιστρεφόμενο κλείστρο
Συνολικό μήκος: (με το κοντάκιο αναπτυγμένο / συμπτυγμένο): κάννη 10″: 686 / 785 mm
Μήκη κάννης: 10.5″ / 267mm; 14.5″ / 368mm; 16.5″ / 419mm και 20″ / 508mm
Βάρος: 3.31 kg με κάννη 10.5″, 3.5kg με κάννη 14.5″
Ταχυβολία: 700-900 φυσίγγια ανά λεπτό
Χωρητικότητα γεμιστήρα: 30 φυσίγγια
Μετά την αναθεώρηση του προγράμματος OICW Block 1 / XM8, η εταιρεία Heckler & Koch αποφάσισε να μεπι στις αγορές του Στρατού και των υπηρεσιών επιβολής του νόμου των ΗΠΑ με ένα εναλλακτικό σχεδιασμό, που πράγματι μοιάζει να υπόσχεται πολλά. Με βάση την εμπειρία που αποκτήθηκε κατά την εκτέλεση του επιτυχημένου βρετανικού προγράμματος αναβάθμισης SA80 / L85A1, η ΗΚ αποφάσισε να «θεραπεύσει» τα υπάρχοντα τυφέκια Μ16 και Μ4 από τα περισσότερα προβλήματά τους, εγγενή στον σχεδιασμό τους που μετρούσε 40 χρόνια. Οι βασικές βελτιώσεις, που έγιναν από την ΗΚ, είναι το πατενταρισμένο τους σύστημα πιστονιού αερίων μικρής διαδρομής, που «δανείστηκεν» από το τυφέκιο ΗΚ G36. Αυτό το σύστημα αντικατέστησε το σύστημα με απευθείας δράση αερίων του τυπικού τυφεκίου Μ16, ώστε δεν παραμένει υπόλειμμα πυρίτιδας στον κορμό του όπλου, ακόμα και μετά από πολλές βολές. Το «νέο» σύστημα αερίων είναι ακόμη αυτορυθμιζόμενο και λειτουργεί αξιόπιστα με οποιοδήποτε μήκος κάννης. Άλλες βελτιώσεις περιλαμβάνουν βελτιωμένο κλείστρο και σφυρήλατη κάννη, καθώς και ελεύθερο χειροφυλακτήρα με ράγες τύπου Picatinny. Ενώ αρχικά αναπτύχθηκε ως εύκολα τοποθετούμενος μηχανισμός κορμού για οποιοδήποτε τυφέκιο τύπου Μ16/Μ4, το ΗΚ416 είναι επίσης διαθέσιμο ως πλήρες όπλο, με κορμό κατασκευασμένο από την ΗΚ. Τα τρέχοντα μοντέλα περιλαμβάνουν καραμπίνες με κάννες 10.5” και 14.5”, ενώ αργότερα θα προστεθεί μια καραμπίνα με κάννη 16.5” και ένα τυφέκιο με κάννη 20”.
Μια άλλη ενδιαφέρουσα εξέλιξη, η οποία προφανώς βασίζεται στο βελτιωμένο σχεδιασμό HK416, είναι το ΗΚ 417 – το τυφέκιο 7.62×51 του ΝΑΤΟ που συνδυάζει την εργονομία, την γενική διαμόρφωση και ευχρηστία του AR-15/M16 με τη βελτιωμένη αξιοπιστία του συστήματος πιστονιού αερίων της ΗΚ. Αυτό το τυφέκιο πιθανότατα θα χρησιμοποιεί γεμιστήρες τύπου ΗΚ G3. Αν οι φήμες για το ΗΚ417 αληθεύουν, ο συνδυασμός 5.56mm HK416 / 7.62mm HK417 θα είναι ο κυριότερος ανταγωνιστής του τελευταίου συστήματος FN SCAR.
Το ΗΚ416 είναι ένα αυτόματο τυφέκιο που λειτουργεί με τη δράση των αερίων, διαθέτει επιλογή τύπου πυρός και δομημένη κατασκευή. Χρησιμοποιεί πιστόνι αερίων μικρής διαδρομής που λειτουργεί το περιστρεφόμενο κλείστρο 7 πείρων σφήνωσης. Το πλαίσιο είναι κατασκευασμένο από κράμα αλουμινίου ειδικών προδιαγραφών. Ο επιλογέας ασφάλειας / πυρός επιτρέπει βολή κατά βολή ή πλήρως αυτόματη βολή. Το ΗΚ416 διατηρεί όλα τα χειριστήρια του τύπου Μ16, περιλαμβανομένης της συσκευής συγκράτησης του κλείστρου σε ανοικτή θέση μετά τη βολή του τελευταίου φυσιγγίου, οπίσθιο μοχλό όπλισης και μπουτόν αφαίρεσης γεμιστήρα στη δεξιά πλευρά του κορμού. Το ΗΚ416 διαθέτει τέσσερις ράγες Picatinny ως στάνταρ εξοπλισμό, και μπορεί να δεχθεί οποιαδήποτε διόπτρα με βάσης τύπου STANAG-1913. Μπορεί επίσης να δεχθεί τροποποιημένο εκτοξευτή οπλοβομβίδων HK AG36/AG-C 40mm, ο οποίος ασφαλίζεται απευθείας στην κάτω ράγα. Το κοντάκιο είναι της τυπικής μορφής του Μ4, τηλεσκοπικό πολλών ενδιάμεσων θέσεων.