FAMAS F1, FAMAS G2
Διαμέτρημα: 5.56mm NATO (.223rem)
Λειτουργία: Καθυστερούμενη ανάκρουση
Ολικό μήκος: 757 mm
Μήκος κάννης: 488 mm
Βάρος: FAMAS F1/ 3.61 kg με κενό γεμιστήρα
FAMAS G2/ 3.8 kg με κενό γεμιστήρα
Χωρητικότητα γεμιστήρα:
FAMAS F1/ 25 φυσίγγια (ειδικός τύπος)
FAMAS G2/ 30 φυσίγγια (STANAG)
Ταχύτητα εξόδου βολίδας
FAMAS F1/ 960 m/s
FAMAS G2/ 925 m/s
Ταχυβολία
FAMAS F1/ 900-1000 φυσίγγια ανά λεπτό
FAMAS G2/ 1000-1100 φυσίγγια ανά λεπτό
Δραστικό βεληνεκές
FAMAS F1/ 300 μέτρα
FAMAS G2/ 450 μέτρα
Η ονομασία FAMAS είναι ακρωνύμιο των λέξεων Fusil d’Assaut de la Manufacture d’Armes de St-Etienne (Αυτόματο τυφέκιο του Εργοστασίου Όπλων Σαιντ Ετιέν – μέλος του Ομίλου GIAT ιδιοκτησίας του Γαλλικού Κράτους). Η ανάπτυξη του τυφεκίου αυτού άρχισε στα 1967, υπό την εποπτεία του Paul Tellie, ενός Γάλλου σχεδιαστή όπλων. Αυτό το νέο όπλο προοριζόταν να αντικαταστήσει το ημιαυτόματο τυφέκιο MAS Mle.49/56, το υποπολυβόλο ΜΑΤ-49 και μερικά ελαφρά πολυβόλα MAC Mle.1929. Τα πρώτα πρωτότυπα του FAMAS κατασκευάστηκαν το 1971. Ο Γαλλικός Στρατός άρχισε να εκτελεί δοκιμές του τυφεκίου αυτού το 1972-73, αλλά, εν τω μεταξύ, η Γαλλία χρησιμοποίησε ένα Ελβετικού σχεδιασμού αυτόματο τυφέκιο, το SIG SG-540 5.56mm, ως «ενδιάμεση λύση».
Το τυφέκιο FAMAS άρχισε να χρησιμοποιείται το 1978 και από τότε έγινε το πρότυπο τυφέκιο του Γαλλικού Στρατού, γνωστό μεταξύ των Γάλλων στρατιωτών με την ονομασία «Le Clairon» («η τρομπέτα»). Σύμφωνα με την έκδοση για τα Όπλα Πεζικού Janes 2000, ο συνολικός αριθμός των όπλων FAMAS F1 που κατασκευάστηκε εκτιμάται στα 400.000, και η παραγωγή της παραλλαγής F1 έχει πια ολοκληρωθεί. Χρησιμοποιείται ακόμη από το Γαλλικό Στρατό, και έγινε εξαγωγή του σε μικρούς αριθμούς σε μερικές χώρες όπως είναι η Σενεγάλη ή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Από τότε, οι βιομηχανίες GIAT ανέπτυξαν μια βελτιωμένη έκδοση του F1, γνωστή ως G1. Αυτό το όπλο είχε ευμεγέθη προφυλακτήρα σκανδάλης, που κάλυπτε όλο το χέρι, και βελτιωμένους πλαστικούς χειροφυλακτήρες. Το G1 ήταν ένας ενδιάμεσος σχεδιασμός, και τελικά αντικαταστάθηκε από το τελευταίο μοντέλο παραγωγής, το FAMAS G2, που εμφανίστηκε περίπου στα 1994. Αυτό το όπλο έχει το μεγεθυμένο χειροφυλακτήρα του G1, αλλά μπορεί να δεχθεί μόνο γεμιστήρες τύπου STANAG (συμβατούς με Μ-16). Έγινε αποδεκτό από το Γαλλικό Ναυτικό το 1995, και γρήγορα ακολούθησε και ο Γαλλικός Στρατός, αλλά έγιναν και εξαγωγές. Αυτή τη στιγμή το λίγο βελτιωμένο FAMAS G2 χρησιμοποιείται ως πλατφόρμα για το μελλοντικό σύστημα FELIN (το Γαλλικό αντίστοιχο του προγράμματος «Land Warrior» των ΗΠΑ), το οποίο περιλαμβάνει διάφορα ηλεκτρονικά σκόπευτρα και αισθητήρες, συνδεδεμένους με εξοπλισμό που φέρει ο στρατιώτης, όπως οθόνες ενδείξεων κράνους, βαλλιστικούς και τακτικούς υπολογιστές κτλ. Η GIAT προσφέρει επίσης μερικές παραλλαγές του βασικού τυφεκίου FAMAS G2, όπως είναι το «υποπολυβόλο» με κοντύτερο κορμό και κάννη 320mm, το «Commando», με το στάνταρ κορμό και την κάννη 405mm, και το «Sniper», με μακρύτερη και βαρύτερη κάννη 620mm και ενσωματωμένη βάση διόπτρας αντί χειρολαβής μεταφοράς.
Τα τυφέκια FAMAS χρησιμοποιήθηκαν σε μικρή έκταση κατά την επιχείρηση «Desert Storm», στο Κuwait το 1991, όπως και σε μερικές ειρηνευτικές επιχειρήσεις στα μέσα και το τέλος της δεκαετίας του ’90, και αποδείχτηκε ένα αξιόπιστο και εύχρηστο όπλο.
Τεχνική περιγραφή
Τα αυτόματα τυφέκια FAMAS κατασκευάζονται χρησιμοποιώντας τη διάταξη «Bullpup», όπου ο γεμιστήρας βρίσκεται πίσω από τη χειρολαβή τύπου πιστολιού και τη σκανδάλη. Το όπλο κατασκευάζεται με συμπαγές πλαίσιο, το οποίο βρίσκεται μέσα σε πλαστικό περίβλημα. Το FAMAS είναι ένα από τα σχετικά σπάνια συστήματα που χρησιμοποιούν καθυστέρηση ανοίγματος του κλείστρου μέσω μοχλού, σχέδιο που «δανείστηκε» από το Γαλλικό πολυβόλο ΑΑΤ-52, αλλά αρχικά δημιουργήθηκε από τον Ούγγρο σχεδιαστή Paul de Kiraly πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και βελτιώθηκε από τον Paul Tellie για το τυφέκιο FAMAS.
Το σύστημα αυτό αποτελείται από το κλείστρο δυο τμημάτων, με το μοχλό καθυστέρησης τοποθετημένο μεταξύ του ελαφρού πρόσω μέρους (το ίδιο το κλείστρο), που έχει την επιφάνεια του κλείστρου και προβλέψεις για τον εξαγωγέα καλύκων, και το βαρύτερο πίσω μέρος (το φορέα του κλείστρου). Ο μοχλός είναι τοποθετημένος στο εμπρόσθιο μέρος του κλείστρου, με δυνατότητα περιστροφής, με το πίσω μέρος του να ακουμπά σε πείρο επί του πλαισίου ενώ το πάνω μέρος του ακουμπά στην επιφάνεια του φορέα του κλείστρου (υποθέτοντας ότι το συγκρότημα κλείστρου είναι στην εμπρόσθια θέση του). Το όπλο πυροδοτείται από το κλειστό κλείστρο. Όταν πυροδοτηθεί το φυσίγγιο, η πίεση αερίων που ασκείται στο πυθμένιο του κάλυκα πιέζει τον κάλυκα προς τα πίσω στη θαλάμη που φέρει ραβδώσεις, προς την επιφάνεια του κλείστρου. Το κλείστρο αρχίσει να κινείται προς τα πίσω υπό την πίεση αυτή, αλλά στα αρχικά στάσια της κίνησης, όταν η πίεση είναι ακόμη υψηλή, ο μοχλός καθυστέρησης μετασχηματίζει τη μικρή κίνηση του κλείστρου σε μεγαλύτερη κίνηση του βαρύτερου φορέα του κλείστρου, καθυστερώντας έτσι το άνοιγμα του κλείστρου. Μόλις η πίεση στη θαλάμη πέσει σε χαμηλότερο επίπεδο, ο μοχλός αποτραβιέται πλήρως από την επαφή του με τον πείρο, και από τη στιγμή αυτή, τόσο το κλείστρο όσο και ο φορέας του αρχίζουν να κινούνται προς τα πίσω με την ίδια ταχύτητα, συμπιέζοντας το επανατατικό ελατήριο και εξάγοντας και απορρίπτοντας τον κάλυκα. Η πρόσοψη του κλείστρου έχει σημεία προσαρμογής του εξαγωγέα κάλυκα και από τις δυο πλευρές, ώστε ο χειριστής μπορεί να τοποθετήσει τον εξαγωγέα στα αριστερά ή στα δεξιά του κλείστρου, που σημαίνει ότι μπορεί να γίενι απόρριψη των καλύκων είτε από τα δεξιά είτε από τα αριστερά του όπλου. Η οπή απόρριψης που δεν χρησιμοποιείται καλύπτεται πάντα από ειδικό κάλυμμα, που μπορεί να τοποθετηθεί είτε στη δεξιά είτε στην αριστερή πλευρά. Έτσι λύνεται το πρόβλημα της αμφιδέξιας χρήσης, που είναι πολύ σημαντική για τα περισσότερα όπλα του τύπου Bullpup. Ο μοχλός όπλισης είναι πάνω από τον κορμό του όπλου, κάτω από τη χειρολαβή μεταφοράς, μοιάζει με σκανδάλη και είναι αμφιδέξιας χρήσης. Ο μοχλός όπλισης δεν εκτελεί πλαινδρομική κίνηση κατά τη βολή.
Ο μηχανισμός πυροδότησης περιέχεται εντός του αφαιρούμενου πλαστικού περιβλήματος ακριβώς πίσω από την θυρίδα του γεμιστήρα. Η υπομονάδα αυτή συνδέεται με τη σκανδάλη μέσω της μακριάς ράβδου σκανδάλης, ενώ ο επιλογέας ασφάλειας / πυρός βρίσκεται στον προφυλακτήρα σκανδάλης, ακριβώς μπροστά από τη σκανδάλη. Ο επιλογέας έχει τρεις θέσεις: Ασφαλισμένο, βολή κατά βολή και αυτόματη βολή. Η επιπρόσθετη υπομονάδα ριπής των τριών βολών είναι τοποθετημένη μέσα στο περίβλημα του μηχανισμού πυροδότησης, με τον επιλογέα της κάτω από το περίβλημα αυτό, πίσω από τον γεμιστήρα, που επιτρέπει είτε χρήση πλήρως αυτόματης βολής είτε ριπής τριών βολών (όταν ο κύριος επιλογέας είναι στη θέση πλήρως αυτόματης βολής).
Το σύστημα σκόπευσης του FAMAS αποτελείται από το εμπρόσθιο στόχαστρο τύπου λεπίδας και το διοπτρικό κλισιοσκόπιο πίσω, ρυθμιζόμενο για διάφορες αποστάσεις και με δυο πτυσσόμενες διόπτρες, μια για κανονικό φωτισμό και μια για συνθήκες χαμηλού φωτισμού. Και τα δυο σκόπευτρα είναι στερεωμένα πάνω σε στυλίσκους, που με τη σειρά τους στερεώνονται στον κορμό του όπλου, και καλύπτονται από την ευμεγέθη πλαστική χειρολαβή μεταφοράς. Η χειρολαβή έχει προβλέψεις για την τοποθέτηση βάσεων διόπτρας τύπου Weaver ή Picatinny. Υπάρχουν ειδικά πλαίσια (κορμοί) με ενσωματωμένες βάσεις διόπτρας αντί χειρολαβής μεταφοράς.
Η στάνταρ κάννη του FAMAS έχει μήκος 488mm και διαθέτει φλογοκρύπτη διαμέτρου 22mm κατά τα πρότυπα του ΝΑΤΟ, ο οποίος χρησιμοποιείται επίσης για την εκτόξευση οπλοβομβίδων. Οι σύγχρονες κάννες FAMAS έχουν αυλακώσεις με βήμα 1:9 (1 στροφή σε μήκος 228mm, δεξιόστροφη), ώστε τόσο τα παλαιότερα πυρομαχικά Μ193 όσο και τα νεώτερα 5.56mm NATO / SS109 / M855 μπορούν να χρησιμοποιηθούν με καλά αποτελέσματα. Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο για τις κάννες FAMAS είναι ότι έχουν μόνο τρεις αυλακώσεις (ενώ τα περισσότερα άλλα τυφέκια έχουν 4 έως 6 αυλακώσεις). Η παραλλαγή «Commando» έχει την πιο κοντή κάννη, η οποία δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εκτόξευση χειροβομβίδων. Τόσο η κανονική έκδοση όσο και η παραλλαγή «Commando» μπορούν να εφοδιαστούν με τον Μ203, εκτοξευτή οπλοβομβίδων 40 mm, αν απαιτηθεί. Όλα τα τυφέκια FAMAS (εκτός από την πιο κοντή παραλλαγή υποπολυβόλου) μπορούν να δεχθούν αναδιπλώμενους, μη ρυθμιζόμενους ελαφρούς δίποδες, οι οποίοι μπορούν να αναδιπλωθούν κατά μήκος του κορμού του όπλου όταν δεν βρίσκονται σε χρήση. Όλα τα τυφέκια FAMAS είναι εφοδιασμένα με αορτήρα και αφαιρούμενη ξιφολόγχη.